Dr Franciszek Stefczyk
urodził się 2 grudnia 1861 roku w Krakowie. Ojciec Franciszka, pochodzenia chłopskiego, dzięki zdobytemu wykształceniu (w pierwszej połowie XIX wieku było to rzadkością w rodzinie chłopskiej) był sekretarzem Rady Powiatowej w Krakowie. W 1879 roku młody Franciszek ukończył z wyróżnieniem Gimnazjum św. Anny. W czasie nauki w gimnazjum działał w organizacji spiskowej. Dom rodzinny zaszczepił mu głęboką wiarę katolicką i szacunek dla chłopskich przodków, spolonizowana już w tym czasie szkoła galicyjska zaszczepiła mu miłość do narodowej przeszłości. Wartości te miały wpływ na całe jego bogate życie. Po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po trzech latach studiów w Krakowie wyjechał do Wiednia, by po roku powrócić na uczelnię w Krakowie. W 1884 roku uzyskał absolutorium i rozpoczął pracę w Szkole Rolniczej w Czernichowie. Stefczyk uczył początkowo historii, geografii i języka niemieckiego, oraz po kilku latach statystyki rolnej, ustaw agrarnych i ekonomii. W roku 1887 doktoryzował się w Uniwersytecie Jagiellońskim w oparciu o dociekliwie opracowaną analizę rządów Bolesława Śmiałego, (Upadek Bolesława Śmiałego). Praca ta została opublikowana w odcinkach przez warszawski miesięcznik „Ateneum”. W 1886 roku ożenił się z Wiktorią Kozłowską, która urodziła mu, w czasie zgodnego pożycia małżeńskiego, troje dzieci.
W ciągu czternastu lat pracy nauczycielskiej w Czernichowie Stefczyk dał się poznać jako wysoce utalentowany pedagog. Ogromnie taktowny, zrównoważony i prostolinijny, stawiał sobie i otoczeniu bardzo wysokie wymagania. Był ideałem punktualności. Wyczulony na sprawiedliwość społeczną nigdy i nigdzie nie pozostawał obojętny na los człowieka. W trzy lata po osiedleniu się w Czernichowie rozpoczął działalność społeczną, zarażając pasją społecznikowską kilku kolegów nauczycieli oraz miejscowego proboszcza i kierownika szkoły powszechnej. W założonym przez siebie Kółku Rolniczym prowadził wraz z gronem współpracowników działalność oświatową i gospodarczą. Wkrótce dostrzegł konieczność wyrwania wsi galicyjskiej z rąk wiejskich lichwiarzy, uznając, iż najlepszym rozwiązaniem będzie umożliwienie chłopom dostępu do taniego, długoletniego kredytu. Dogodny kredyt miał zapobiegać masowej wyprzedaży bydła i trzody chlewnej w latach nieurodzaju, a także wspomagać wysiłki chłopów do rozwijania swoich zacofanych gospodarstw. Takiego kredytu mogła udzielić tylko własna instytucja kredytowa. Stefczyk zaproponował utworzenie spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej typu Raiffeisena. Wydelegowany do Niemiec zapoznał się z funkcjonowaniem tego typu kas w praktyce i po powrocie opracował statut przyszłej spółdzielni. W marcu 1890 roku w Czernichowie rozpoczęła działalność pierwsza Spółka Oszczędności i Pożyczek, początkując rozwój tzw. „Kas Stefczyka” w całej Galicji. Dzięki Stefczykowi w 1899 roku działało w Galicji Zachodniej dwadzieścia sześć kasoszczędnościowo-pożyczkowych. Rozwijała się także działalność spółdzielni handlowych, mleczarskich oraz spółdzielni rzemiosła i drobnego przemysłu. Działalność społecznikowska w środowisku czernichowskim przyniosła Stefczykowi szacunek, poważanie i autorytet u miejscowej ludności.
W okresie czernichowskim Stefczyk prowadził bogatą działalność pisarską. Napisał w sumie dziewiętnaście prac, w tym cztery historyczne, piętnaście na temat spółdzielczości. Jedna z prac historycznych Żywot Tadeusza Kościuszki, przyniosła mu Inagrodę Towarzystwa im.Tadeusza Kościuszki w Krakowie.
Przeciążony pracą ponad siły, Stefczyk zapadał często na zdrowiu. W 1898 roku przemęczony podwójnymi obowiązkami – w szkole i w coraz prężniej rozwijającym się ruchu spółdzielczym – zrezygnował z pracy nauczycielskiej. Odtąd dalsze swoje życie poświęcił wyłącznie działalności społecznej. 16 marca 1899 roku Sejm Krajowy we Lwowie uchwalił powołanie Biura Krajowego Patronatu dla Spółek Oszczędności i Pożyczek. Uchwała sejmowa zamknęła długoletnie zmagania Stefczyka o nowy typ spółdzielczości wiejskiej. Zwyciężył upór, cierpliwość, zapobiegliwość i bezinteresowność inicjatora ruchu. Wieloletnie olbrzymie poświęcenie służyło wielkiemu i szczytnemu celowi – poprawie doli milionowych mas chłopskich.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku oddał Franciszek Stefczyk ojczyźnie swój niepospolity talent organizacyjny, ogromne doświadczenie i wiedzę. W roku 1919 zorganizował Państwowy Bank Rolny i został jego pierwszym dyrektorem naczelnym, a następnie prezesem Rady Nadzorczej tego Banku. Przez kilka miesięcy w 1919 roku był prezesem Głównego Urzędu Ziemskiego. Doprowadził do zorganizowania Spółdzielczego Instytutu Naukowego w Krakowie.
Wykładał na katedrze rolniczej spółdzielczości kredytowej w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie. W 1920 roku został wysłany przez rząd do Stanów Zjednoczonych Ameryki dla rozpropagowania pożyczki dolarowej wśród tamtejszej Polonii. Zaufaniem i szacunkiem darzył Stefczyka sam prezydent Stanisław Wojciechowski, zachęcając do uczestniczenia w objazdach terenów zniszczonych wojną oraz zapraszając na tak zwane obiady czwartkowe u prezydenta. Był jednym z czołowych organizatorów Banku Polskiego w 1924 roku. W wyniku usilnych zabiegów, tuż przed śmiercią doprowadził do integracji spółdzielczości rolniczej w postaci Zjednoczenia Związków Spółdzielczości Rolniczych. W połowie czerwca 1924 roku wygłosił referat na Kongresie Rolniczym w Warszawie, który był jego testamentem ideowym. W wystąpieniu swym zatytułowanym Stanowisko spółdzielczości w rolnictwie „żegnał polski lud rolniczy”, któremu poświęcił swoje życie, głosząc wiarę w zwycięstwo idei ruchu spółdzielczego. Zmarł 30 czerwca (po południu) 1924 roku w rodzinnym Krakowie, przeżywszy 63 lata. Jego prochy spoczywają we wspólnym grobie z żoną na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Dla oddania czci i zachowania pamięci o swoim orędowniku i nauczycielu wdzięczne społeczeństwo ziemi czernichowskiej wzniosło w 1929 roku w Czernichowie piękny, granitowy pomnik. W 1974 roku, w 50 rocznicę śmierci, len wielki Polak stał się patronem najstarszej w Polsce szkoły rolniczej, szkoły, dla której poświęcił czternaście lat swojego życia
